Η Διαμεσολάβηση είναι μια από τις λεγόμενες εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών. Τι σημαίνει όμως εναλλακτική επίλυση διαφορών; Σημαίνει την επίλυση των διαφορών εκτός δικαστηρίων, εξωδικαστικά. Στην Αμερική η διαμεσολάβηση ξεκίνησε από την δεκαετία του ’80 και πέρασε στην Ηπειρωτική Ευρώπη ξεκινώντας από την Αγγλία κυρίως, τη δεκαετία του ’90. Επί δεκαετίες λοιπόν ο θεσμός της διαμεσολάβησης έχει «δοκιμαστεί» διεθνώς και έχει αποδείξει την αξία του και την αποτελεσματικότητά του. Γιατί όχι λοιπόν και στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα η διαμεσολάβηση ήρθε επισήμως με το Ν. 3898/2010 σε εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2008/52/ΕΚ και βρίσκεται στα πρώτα ακόμα βήματα της εξέλιξής της. Αυτό σημαίνει ότι σαν πολίτες αυτής της χώρας αλλά και ως κράτος, έχουμε μια μοναδική ευκαιρία να αξιοποιήσουμε ένα εκπληκτικό εργαλείο που έχουμε στην διάθεσή μας και θα σας εξηγήσουμε ευθύς αμέσως τι εννοούμε.
Γιατί να επιλέξει κάποιος τη διαμεσολάβηση;
Η διαμεσολάβηση σε αντίθεση με την προσφυγή στην παραδοσιακή δικαστική οδό, δηλαδή τα Δικαστήρια, μπορεί να οδηγήσει στην επίλυση της διαφοράς, με ελάχιστο συγκριτικά κόστος, ταχύτατα, οριστικά και με μοναδικά οφέλη για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη που μια δικαστική απόφαση δεν μπορεί σε καμία περίπτωση (ακόμα και η πιο άριστη) να προσφέρει.
Ποιες διαφορές υπάγονται;
Ο νόμος λέει ότι στην διαμεσολάβηση μπορούν να υπαχθούν όλες οι ιδιωτικού δικαίου διαφορές στις οποίες τα μέρη έχουν την ελευθερία διάθεσης του αντικειμένου της διαφοράς. Τι σημαίνει όμως αυτό με απλά λόγια;
Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν κάθε διαφορά που μπορεί να έχουμε με κάποιον μπορεί να οδηγηθεί και να επιλυθεί με τη διαμεσολάβηση. Παρακάτω ας δούμε εν συντομία ποιες ενδεικτικά είναι αυτές οι διαφορές.
- Οικογενειακές
- Εμπορικές
- Πνευματικών Δικαιωμάτων
- Εργατικές
- Ακινήτων
- Ιατρικές
- Μισθωτικές
- Καταναλωτικές
- Ασφαλιστικές
- Κληρονομικές
- Τραπεζικές
- Αθλητικές
Ποιες διαφορές εξαιρούνται;
Διαφορές που δεν μπορούν να επιλυθούν μέσω της διαμεσολάβησης, τουλάχιστον για την ώρα, είναι διαφορές όπου κάποιο από τα μέρη είναι το κράτος ή φορέας του δημοσίου αλλά και φορολογικές διαφορές. Επίσης εξαιρούνται οι ποινικού δικαίου διαφορές.
Να πούμε όμως στη σημείο αυτό πως η διαμεσολάβηση είναι επιλογή για τα μέρη σε πολύ μεγάλο εύρος διαφορών του ιδιωτικού δικαίου με ελάχιστες εξαιρέσεις όπου ο νόμος για λόγους δημοσίου συμφέροντος απαιτεί την έκδοση δικαστικής απόφασης π.χ. έκδοση συναινετικού διαζυγίου όπου για τη λύση του γάμου χρειάζεται αμετάκλητη δικαστική απόφαση.
Συνεπώς αν λάβουμε υπόψη το εύρος των διαφορών που μπορούν να επιλυθούν οικονομικά, γρήγορα και αποτελεσματικά με τη διαμεσολάβηση, σε σχέση με τις διαφορές που δεν μπορούν, τότε μπορούμε να πούμε πως κατά κανόνα η απάντηση στην ερώτησή «μπορώ να καταφύγω στη διαμεσολάβηση;» είναι σχεδόν πάντα θετική!
Ποιος είναι ο ρόλος του διαμεσολαβητή;
Ο διαμεσολαβητής είναι ο ουδέτερος τρίτος, ο διαπραγματευτής θα λέγαμε, που θα σας βοηθήσει να φτάσετε σε μια κοινά αποδεκτή και συμφέρουσα παράλληλα συμφωνία με την άλλη πλευρά. Ο διαμεσολαβητής οφείλει να είναι ουδέτερος, αμερόληπτος και να μην συνδέεται με κάποιο από τα μέρη της διαφοράς με προσωπικούς δεσμούς ή οικονομικά συμφέροντα. Αυτό πρέπει να ισχύει από την έναρξη της διαδικασίας της διαμεσολάβησης μέχρι το τέλος αυτής, είτε υπάρξει επίλυση της διαφοράς, είτε όχι.
Πρέπει όμως να γνωρίζετε επίσης δύο βασικά πράγματα για τον διαμεσολαβητή:
- Ο διαμεσολαβητής επιλέγεται από κοινού και από τα δύο μέρη, γεγονός που σημαίνει ότι πρέπει να είναι κοινά αποδεκτός και από τις δύο πλευρές.
- Ο διαμεσολαβητής δεν είναι ο δικηγόρος σας αλλά ούτε και ο δικηγόρος της άλλης πλευράς. Είναι εκεί για να σας βοηθήσει να φτάσετε σε μια κοινή συμφωνία και όχι να υπερασπιστεί το δίκαιό σας ή τα συμφέροντά σας. Για αυτόν τον λόγο υπάρχει ο δικηγόρος σας, ο νομικός σας παραστάτης στη διαδικασία της διαμεσολάβησης. Θα συμμετέχει κατόπιν σωστής και έγκαιρης προετοιμασίας για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά σας καθ’ όλη τη διάρκεια της διαμεσολάβησης.
Αν διαπιστώσετε ότι ο διαμεσολαβητής δεν είναι ουδέτερος και δείχνει να «προτιμά» την άλλη πλευρά έχετε κάθε δικαίωμα και οφείλετε να διακόψετε τη διαδικασία.
Ουδετερότητα, αμεροληψία και ανεξαρτησία είναι τα απαραίτητα και πρώτα προσόντα που πρέπει να έχει ένας διαμεσολαβητής. Έπειτα η εμπειρία και η ειδική κατάρτιση, όπου αυτό απαιτείται. Στο startADRâ δίνουμε έμφαση στην ποιότητα του διαμεσολαβητή ως επαγγελματία αλλά και ως ανθρώπου. Για αυτό μπορείτε να μας συμβουλευτείτε πριν επιλέξετε τον διαμεσολαβητή σας.
Τι πλεονεκτήματα μου προσφέρει η διαμεσολάβηση;
Αν συνοψίζαμε τα πλεονεκτήματα της διαμεσολάβησης σε τέσσερις μόνο λέξεις θα καταλήγαμε στις εξής τέσσερις: Κόστος, Χρόνος, Διαδικασία, Αποτέλεσμα.
Ας δούμε ένα, ένα όμως από αυτά τα δυνατά «χαρτιά» της διαμεσολάβησης.
1. Κόστος
2. Χρόνος
3. Διαδικασία
4. Αποτέλεσμα
1. Κόστος
Η διαμεσολάβηση είναι μια διαδικασία με ελάχιστο κόστος, ιδιαίτερα αν συγκριθεί με την πολυδάπανη δικαστική διαδικασία. Όπως είπαμε και παραπάνω η διαμεσολάβηση είναι μια εξωδικαστική διαδικασία. Αυτό από μόνο του σημαίνει κατ’ αρχήν όχι παράβολα, παραστάσεις, δικαστικά έξοδα, έξοδα επίδοσης, δικαστικό ένσημο, δηλαδή πολύ απλά πολύ λιγότερα έξοδα.
Σκεφτείτε λοιπόν πως αν αφαιρέσετε, από τον προϋπολογισμό της διαφοράς που θέλετε να επιλύσετε, όλα τα παραπάνω έξοδα, πόσο πολύ μειώνεται το κόστος για την επίλυση της διαφοράς που σας ταλαιπωρεί!
2. Χρόνος
Στην Ελλάδα όλοι λίγο πολύ γνωρίζετε πόσο χρονοβόρα είναι μια δικαστική διαμάχη. Η αργή απονομή της δικαιοσύνης είναι σίγουρα ένα πρόβλημα που δεν έχει μια λύση ούτε θα έρθει με ένα «μαγικό» νόμο για την «ταχεία απονομή της δικαιοσύνης». Όλοι ελπίζουμε ωστόσο αυτό να αλλάξει στα χρόνια που θα έρθουν. Μέχρι τότε όμως και μέχρι αυτό να συμβεί, θα υπάρχει η εναλλακτική λύση της διαμεσολάβησης με την οποία θα μπορέσετε να επιλύσετε εξωδικαστικά τις διαφορές σας. Να τις επιλύσετε άμεσα, γρήγορα, χωρίς καθυστερήσεις και αναβολές, χωρίς εξωτερικούς παράγοντες που καθυστερούν τη διαδικασία και με ταχύτατο αποτέλεσμα. Σκεφτείτε το!
3. Διαδικασία
Η διαδικασία της διαμεσολάβησης δομείται σε δύο βασικούς πυλώνες: Της εμπιστευτικότητας και της εθελοντικής προσέλευσης.
α. Εμπιστευτικότητα και Απόρρητο
Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της διαμεσολάβησης είναι κατ’ αρχήν το στοιχείο της εμπιστευτικότητας. Αυτό σημαίνει ότι όλη η διαδικασία της διαμεσολάβησης αλλά και το τελικό αποτέλεσμα – συμφωνία που θα προκύψει, είναι όλα άκρως εμπιστευτικά και απόρρητα. Όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένου του διαμεσολαβητή και των παρόντων δικηγόρων, έχουν υποχρέωση να κρατήσουν εμπιστευτική την όλη διαδικασία, ακόμα και το γεγονός ότι για την επίλυση της συγκεκριμένης διαφοράς επιλέχθηκε η διαμεσολάβηση.
Να πούμε μάλιστα στο σημείο αυτό ότι ακόμα και στην περίπτωση που η διαδικασία της διαμεσολάβησης δεν οδηγήσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα, ακόμα και στην περίπτωση αυτή, παρέχεται προστασία. Συγκεκριμένα, τα πρόσωπα που συμμετείχαν στη διαμεσολάβηση (διαμεσολαβητής, μέρη, δικηγόροι, μάρτυρες, πραγματογνώμονες κλπ.) , εκτός εξαιρετικών σοβαρών περιπτώσεων, απαγορεύεται να εξεταστούν ως μάρτυρες σε πιθανή μελλοντική δίκη.
Έτσι λοιπόν σε κάθε περίπτωση προστατεύετε την ιδιωτικότητά σας και τα προσωπικά σας δεδομένα, τόσο τα δικά σας, όσο και των ανθρώπων που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα στη διαφορά.
β. Εθελοντικός χαρακτήρας διαμεσολάβησης
Η διαμεσολάβηση είναι μία διαδικασία εθελοντική και όχι υποχρεωτική. Στην Ελλάδα μάλιστα, σε αντίθεση με άλλες χώρες δεν είναι υποχρεωτικό στάδιο σε κανενός είδους διαφορά. Εσείς αποφασίζετε αν θα πάτε τη διαφορά σας στη διαμεσολάβηση, πότε θα το κάνετε αυτό, αλλά και πώς (αφορά την επιλογή του διαμεσολαβητή αλλά για αυτό θα πούμε αναλυτικά παρακάτω).
Ακόμα όμως και αν ξεκινήσετε τη διαδικασία της διαμεσολάβησης, σε κάθε στάδιο αυτής, από την αρχή έως και το τέλος (επιτυχημένο ή μη) μπορείτε όποτε και αν θελήσετε να διακόψετε τη διαδικασία. Πάντα με τις εγγυήσεις όμως που είπαμε παραπάνω, δηλαδή της εμπιστευτικότητας και του απορρήτου.
4. Αποτέλεσμα
Η διαμεσολάβηση μπορεί να λάβει την επίσημη μορφή της ή την ανεπίσημη. Ας εξηγήσουμε όμως τι εννοούμε.
Στην Ελλάδα προβλέπεται για την διαμεσολάβηση η υποχρεωτική συμμετοχή των δικηγόρων των μερών. Εφόσον λοιπόν ακολουθηθεί η τυπική διαδικασία της διαμεσολάβησης τότε ο Νόμος 3898/2010 δίνει ακόμα ένα πλεονέκτημα στη διαμεσολάβηση. Εξοπλίζει την τελική συμφωνία των μερών με εκτελεστότητα. Με απλά όμως λόγια αυτό τι σημαίνει; Αυτό σημαίνει πως η συμφωνία αυτή έχει την ίδια μεταχείριση με μια δικαστική απόφαση, δηλαδή θα έχετε επιλύσει τη διαφορά σας σε μια διαδικασία και χωρίς να ακολουθήσετε τον χρονοβόρο και δαπανηρό δρόμο «εξώδικο – αγωγή – έφεση».
Ακόμα όμως και στην περίπτωση που δεν ακολουθήσετε την τυπική διαδικασία της διαμεσολάβησης και δεν έχει η τελική σας συμφωνία ισχύ απόφασης, μην αποθαρρύνεστε.
Η διαμεσολάβηση μπορεί να έχει και τον χαρακτήρα της υποβοηθούμενης διαπραγμάτευσης όπου ο διαμεσολαβητής παίζει τον ρόλο αυτό του ουδέτερου διαπραγματευτή. Η συμφωνία στην οποία θα φτάσετε με τη βοήθεια του διαμεσολαβητή δεν θα είναι εκτελεστή όπως είπαμε παραπάνω, δηλαδή δεν θα έχει την μεταχείριση της δικαστικής απόφασης. Ωστόσο το ιδιωτικό συμφωνητικό που θα προκύψει από τη διαδικασία της διαμεσολάβησης δεν είναι ένα απλό ιδιωτικό συμφωνητικό.
Θα έχει προκύψει από τη δική σας ελεύθερη βούληση και δεν θα είναι αποτέλεσμα συμβιβασμού. Αλλά ούτε και αποτέλεσμα μιας δικαστικής απόφασης που θα σας επιβληθεί. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να έχει όποιο περιεχόμενο εσείς αποφασίσετε. Αυτό σημαίνει ότι όσο πιο δημιουργική και εφαρμόσιμη είναι η συμφωνία, τόσο περισσότερες θα πετύχει στην πράξη. Η εμπειρία λέει ότι, 9 στις 10 περιπτώσεις, τόσο εσείς όσο και η άλλη πλευρά θα εφαρμόσετε εκουσίως και ελεύθερα τη συμφωνία σας γιατί εσείς οι ίδιοι θα την έχετε επιλέξει και δημιουργήσει, με τη βοήθεια του διαμεσολαβητή, στα δικά σας μέτρα.
Επιπλέον όμως, ακόμα και αν είστε η 1 στις 10 περίπτωση και που ο ένας από εσάς «σπάσει» τη συμφωνία, ακόμα και τότε θα κρατάτε στα χέρια σας ένα δυνατό χαρτί. Αυτό σημαίνει ότι αν η διαφορά σας οδηγηθεί στα δικαστήριο, θα έχετε να αντιμετωπίσετε ένα λιγότερο πολύπλοκο, λιγότερο χρονοβόρο και φυσικά λιγότερο δαπανηρό δικαστικό αγώνα. Επομένως πάλι βγαίνετε κερδισμένοι!
Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσω;
1ο: Ενημέρωση:
Πριν ξεκινήσετε τη διαδικασία της διαμεσολάβησης καλό θα ήταν να ενημερωθείτε αρκετά καλά με έγκυρο και υπεύθυνο τρόπο τόσο για το νομικό όσο και για το διαδικαστικό κομμάτι της διαμεσολάβησης. Φροντίστε να καλύψετε όλες τις απορίες σας, ακόμα και αυτές που σας φαίνονται ασήμαντες γιατί μπορεί και να μην είναι. Ειδικά αν γνωρίζετε λίγα έως καθόλου πράγματα για τη διαμεσολάβηση και τη διαδικασία, μια σωστή, κατανοητή αλλά και πλήρης ενημέρωση είναι απαραίτητη. Για αυτόν άλλωστε τον λόγο μπορείτε να απευθυνθείτε στο startADR. Είμαστε εδώ για να σας δώσουμε την ενημέρωση που χρειάζεστε!
2ο: Επιλογή του κατάλληλου διαμεσολαβητή:
Αν δείτε τελικά ότι η διαμεσολάβηση είναι η λύση που ταιριάζει σε εσάς και την περίπτωσή σας, τότε το επόμενο βήμα είναι να επιλέξετε τον κατάλληλο διαμεσολαβητή. Η επιλογή του διαμεσολαβητή μπορεί ακόμα, ακόμα και να κρίνει την επιτυχία ή μη της διαμεσολάβησης. Είναι θα λέγαμε το Α και το Ω της διαμεσολάβησης. Στο startADR θα σας βοηθήσουμε να επιλέξετε τον κατάλληλο διαμεσολαβητή ανάλογα με την φύση της διαφοράς που αντιμετωπίζετε. Η εμπειρία, σε συνδυασμό με την εξειδικευμένη κατάρτιση κάθε φορά του διαμεσολαβητή, είναι το κλειδί για μια επιτυχημένη διαμεσολάβηση!
3ο: Συμφωνία για υπαγωγή της διαφοράς στη διαμεσολάβηση:
Αμέσως πριν ξεκινήσετε τη διαδικασία της διαμεσολάβησης υπογράφετε το συμφωνητικό υπαγωγής στη διαμεσολάβηση το οποίο υπογράφουν και όλα τα πρόσωπα που θα είναι παρόντα στη διαμεσολάβηση. Το συμφωνητικό αυτό υπογράφουν επίσης οι δικηγόροι σας και φυσικά ο διαμεσολαβητής/τρια. Είναι από τα ουσιώδη έγγραφα της διαμεσολάβησης και για αυτόν το λόγο θέλει μεγάλη προσοχή στην κατάρτισή του. Το startADR για να διασφαλίσει τα δικαιώματα των εμπλεκόμενων μερών αλλά και την ομαλή πορεία της διαμεσολάβησης επιθεωρεί τις συγκεκριμένες συμφωνίες, μετά την κατάρτισή τους από τον διαμεσολαβητή/τριά σας.
4ο: Διαδικασία διαμεσολάβησης:
Εδώ βρίσκεστε στην καρδιά της διαμεσολάβησης. Με συνετή όμως επιλογή του δικηγόρου σας και φυσικά του κοινού σας διαμεσολαβητή δεν έχετε τίποτα να φοβηθείτε! Για να συμμετέχετε σε διαδικασία προσομείωσης και να εξοικειωθείτε με την διαμεσολάβηση, ελάτε σε επικοινωνία με το startADR για να σας προσφέρουμε στην πράξη μια μοναδική εμπειρία διαμεσολάβησης!
5ο: Τελική συμφωνία που θα προκύψει από τη διαμεσολάβηση:
Ολόκληρη η επιτυχία της διαμεσολάβησης συνοψίζετε στην τελική συμφωνία στην οποία έχετε καταλήξει με την άλλη πλευρά, φυσικά μέσω της συμβολής τους διαμεσολαβητή/τριάς σας. Η τελική συμφωνία καταρτίζετε από τους δικηγόρους σας και εμείς στο startADR αναλαμβάνουμε να την επιθεωρήσουμε για τυχόν νομικά λάθη, αμέλειες, αστοχίες στη διατύπωση ή ακόμα και για τυπογραφικά λάθη που μπορεί να κοστίσουν. Έτσι είστε διπλά εξασφαλισμένοι!